ส.ศิวรักษ์
http://www.siamchronicle.com/2003/so/August-16-so.htm

าพเจ้าเป็นคนหนึ่งซึ่งร่วมก่อตั้ง International Network of Engaged Buddhists (INEB) ขึ้น เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๓๒ ชื่อนี้แปลเป็นไทยได้ว่า พุทธศาสนิกเพื่อสังคมนานาชาติ (ซึ่งโยงใยถึงกัน) พ.พ.ส. ทั้งนี้ก็เพราะพวกเราเห็นกันว่า พุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก (พ.ส.ล.) World Fellowship of Buddhists (WFB) ซึ่งมีกำเนิดมาแต่ก่อน พ.ศ. ๒๕๐๐ นั้น เป็นองค์การขนาดใหญ่ ซึ่งไม่มีนักกิจกรรมทางสังคมหรือการเมืองเอาเลยก็ว่าได้ อย่างน้อยก็ไม่มีจุดยืนในทางที่เข้าข้างคนเล็กคนน้อย ไม่ต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชน หรือสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ ทั้ง ๆ ที่รัฐบาลไทยให้การสนับสนุนทางด้านการเงินค่อนข้างมาก และประชุมกันอย่างหรูหราฟ่าแฟ่ โดยประกาศว่าเราชาวพุทธประเสริฐสุด หากไม่มองไปที่ทุกขสัจทางสังคมเอาเลย

          ข้าพเจ้าเคยได้รับเชิญให้ไปปาฐกถา ณ การประชุมใหญ่ของ พ.ส.ล. ซึ่งจัดขึ้นในกรุงเทพคราวหนึ่ง ในปี ๒๕๑๙ ว่าด้วย “ภารกิจของชาวพุทธร่วมสมัย” ออกจะพูดกับเขาตรง ๆ เขาเลยไม่เชิญข้าพเจ้าอีกเลย หากว่าปาฐกถานี้เคยตีพิมพ์ในวารสาร Visakha Puja ของพุทธสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (ฉบับที่ข้าพเจ้าเป็นบรรณาธิการเป็นปีสุดท้าย) แล้วนำมารวมเล่มไว้ใน A Buddhist Vision for Renewing Society ของข้าพเจ้า ซึ่งตีพิมพ์ครั้งแรกในปี ๒๕๒๔ แล้ว ถ้อยคำของข้าพเจ้าเลยกลายเป็นอมตะไป ดังศาสตราจารย์โลเพช เอาไปรวมไว้ใน A Modern Buddhist Bible ของเขา ซึ่งเพิ่งพิมพ์ออกมาเมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๕ นี่เอง

          INEB หรือพุทธศาสนิกเพื่อสังคม มีจุดยืนตรงที่ช่วยให้ชาวพุทธร่วมสมัยแลเห็นความทุกข์ยากต่าง ๆ โดยเอียงข้างอยู่ฝ่ายผู้ยากไร้และคนปลายอ้อปลายแขมที่ถูกเอาเปรียบ หากไม่สอนให้เกลียดผู้ที่ข่มเหงคะเนงร้ายเรา โดยหาทางเข้าใจถึงโครงสร้างอันอยุติธรรมทางสังคม แล้วหาทางออกจากทุกขสัจทางสังคม ตามแนวทางของพระอริยมรรค อย่างสันติ

          เราประชุมกันแบบเรียบง่าย แทบทุกสองปี ปีนี้เราไปประชุมกันที่ประเทศเกาหลี ระหว่างวันที่ ๒๐ – ๒๕ กรกฎาคม โดยได้เคยไปประชุมที่ศรีลังกาคราวหนึ่งด้วย

          เรามีสมาชิกจากแทบทั่วโลก หากสมาชิกในประเทศนั้น ๆ มักเป็นชาวพุทธกลุ่มน้อย ที่สนใจในการประยุกต์ศีลให้เข้าได้กับสังคมร่วมสมัย ใช้สมาธิไม่เพียงเพื่อความสงบส่วนตัว หากนำเอาสันติภาวะภายในตน มาช่วยเป็นพลังให้เกิดสันติภาพและความยุติธรรมทางสังคมด้วย โดยมีปัญญาเป็นแนวทาง คือพยายามเข้าใจตัวตนอย่างลดความเห็นแก่ตัว และเข้าใจสังคมด้วยการลดอคติต่าง ๆ ด้วย

          ณ การประชุมที่เกาหลี ข้าพเจ้ามีกิจต้องแสดงปาฐกถานำสำหรับสมาชิกที่ไปประชุมจากหลายประเทศ ว่าด้วยเอกลักษณ์ของชาวพุทธในสังคมร่วมสมัย และวันสุดท้ายต้องแสดงปาฐกถาต่อสาธารณชนจำนวนหลายร้อย ณ สมาคมหนังสือพิมพ์เกาหลี ที่กลางกรุงโซล เรื่อง ไตรสรณาคมกับการแก้ปัญหาทางสังคม ยังวันแรกที่ไปถึงราชธานีของเกาหลีใต้ เขาก็จัดให้สื่อมวลชนมาสัมภาษณ์จนหนังสือพิมพ์เอาไปลงพิมพ์กันแทบทุกฉบับ

          นอกจากปาฐกถาดังกล่าวแล้ว แบ่งกลุ่มย่อยออกไปพิจารณาในเรื่องต่าง ๆ ดังต่อไปนี้คือ

     ๑)บทบาทของฆราวาสกับสงฆ์
     ๒)การสนทนาวิสาสะระหว่างเถรวาทกับมหายาน
     ๓)บทบาทของสตรีในพุทธศาสนา
     ๔)การมีส่วนร่วมของเยาวชนในพุทธศาสนา
     ๕)คำตอบของฝ่ายพุทธกับความต้องการของสังคม ในเรื่อง
             ก)นิเวศวิทยากับลัทธิบริโภคนิยม
             ข)การแก้ไขความขัดแย้งไปสู่สันติภาพ
             ค)การขจัดความยากจนกับการช่วยบรรเทาทุกข์ในกรณีวิกฤติ
             ง)สิทธิมนุษยชนกับชุมชนชายขอบ ที่ถูกเอารัดเอาเปรียบ

          ข้าพเจ้าอยากถามว่าพวกที่สนใจพระราชบัญญัติการปกครองคณะสงฆ์ไทยนั้น ปัญหาดังที่เอ่ยถึงมานี้ได้เข้ามาสู่ญาณของพวกเขาบ้างไหม

          เมื่อเราประชุมกันสองวันเต็ม ๆ แล้ว เราได้พากันไปยังชายแดนที่กั้นเกาหลีเหนือกับเกาหลีใต้ เราไปที่นั่น และเดินขบวนไปวางดอกไม้ตรงรั้วลวดหนามที่แบ่งเขตแดน ซึ่งมีคนเกาหลีหนีจากเหนือมาใต้ และคนตายที่ชายแดนมาก คล้ายเบอร์ลินสมัยมีกำแพงกั้น ปีนี้สงครามเกาหลียุติมาได้ ๕๐ ปีพอดี แต่ก็ยังหาสันติภาพไม่ได้ จนเกาหลีเหนือยากจนค้นแค้นมาก หากรัฐบาลเกาหลีเหนือเป็นเผด็จการอย่างเลวร้าย ใช้งบประมาณไปกับการทหารเป็นส่วนใหญ่ ปล่อยให้ประชาชนทั่วเมืองเดือดร้อนแสนสาหัส ทั้งรัฐบาลสหรัฐยังขู่จะบุกรุกไปยังเกาหลีเหนืออีกด้วย

          ชาวพุทธในเกาหลีใต้นั้น เป็นคนส่วนน้อย ทั้ง ๆ ที่นี่เคยเป็นราชอาณาจักรพุทธมาก่อน ญี่ปุ่นเอาพุทธศาสนาและอารยธรรมไปจากเกาหลี แต่แล้วภายหลังก็มายึดครองประเทศนี้ และปู้ยี้ปู้ยำวัฒนธรรมเกาหลี และพุทธศาสนาของเกาหลีอย่างยับเยิน โดยที่พุทธศาสนาในเกาหลีก็หลงใหลไปกับโลกหน้า โดยเฉพาะไม่ให้ความสำคัญกับสังคมร่วมสมัย ทั้งพวกหมอสอนศาสนาคริสต์ ก็บุกเกาหลีในทางหาคนเข้ารีตอย่างได้ผล จนประชากรส่วนใหญ่ถึงกับศรัทธาอย่างก้าวร้าวต่อพุทธศาสนา แม้จนประธานาธิบดีที่แล้ว ๆ มา ก็เป็นคริสต์แทบทั้งนั้น ยังชนชั้นนำต่าง ๆ ก็เช่นกัน

          ในรอบไม่กี่ทศวรรษมานี้ พุทธศาสนิกเกาหลีตื่นตัวจนมีสมาคมและชมรมพุทธมากมาย แม้ในรัฐสภา ในบรรดาครูอาจารย์ ตลอดจนนักธุรกิจ และสตรี เป็นเหตุให้มีการฟื้นฟูพุทธศาสนาอย่างน่าชื่นชม แต่แล้วพวกคริสต์ชนิดหลังชนฝาก็ถึงกับโจมตี และรังแกชาวพุทธด้วยประการต่าง ๆ โดยฝ่ายพุทธได้โต้ตอบอย่างสันติ นับว่าน่าชมเชย แต่คณะสงฆ์ส่วนใหญ่ก็ยังหลงใหลและเพลินไปกับอำนาจและเงินตรา แถมยังแย่งตำแหน่งต่าง ๆ โดยมิใยต้องเอ่ยถึงเรื่องทางกาม

          ดีที่พวกฆราวาสรวมตัวกัน หาทางแก้ไขให้คณะสงฆ์โปร่งใสขึ้น รับผิดชอบมากขึ้น ยังภิกษุณีของเกาหลีก็มีบทบาททางสังคม อย่างมีศีลาจารวัตรอันงดงามอีกด้วย

          ในบรรดาพระภิกษุสงฆ์นั้น ท่านปอมยุ่นเป็นผู้หนึ่งซึ่งนำคณะสงฆ์ทางด้านสังคมอย่างน่าชื่นชม แม้ในช่วงแรกคณะสงฆ์ส่วนใหญ่จะทนท่านไม่ได้ แต่บัดนี้ท่านได้รับการยอมรับอย่างนับว่าน่าอนุโมทนา

          ท่านตั้งสมาคมจุงโต (แดนสุขาวดี) ให้เป็นตัวอย่างในการทำงานอย่างมีความสุข โดยลดมลภาวะเป็นอย่างยิ่ง วัดท่านก็เป็นแบบอย่าง อย่างน่าจับตามอง (ข้าพเจ้าเคยเขียนเรื่องนี้แล้ว ดังอาจหาอ่านได้จาก เสขิยธรรม ฉบับที่ ๔๗ ปีที่ ๑๑ พ.ศ. ๒๕๔๔ และรวมพิมพ์เป็นเล่มแล้วในเรื่อง เจตนาประชาราษฎร์ พ.ศ. ๒๕๔๔) เมื่อปีกลายท่านได้รับรางวัลสันติภาพ จากมูลนิธิแมกไซไซ

          เมื่อสมาคมจุงโตตั้งมาได้ครบ ๑๐ ปี ท่านเคยเชิญข้าพเจ้าไปแสดงปาฐกถานำ และจัดพิมพ์เรื่อง Seeds of Peace ของข้าพเจ้าให้เป็นภาษาเกาหลี ยังเมื่อสองปีก่อน ท่านก็ชวนข้าพเจ้าไปถือบุญจาริกร่วมกับท่านที่ชมภูทวีป โดยท่านได้ไปอุดหนุนชุมชนคนยากจนแถบพุทธคยาอย่างทุ่มเทเอามาก ๆ เลยทีเดียว

          ในการประชุมที่เกาหลีคราวนี้ เราก็มีธรรมจารีโลกมิตร (คนอังกฤษที่อุทิศตัวเพื่อคนจัณฑาลในอินเดีย ที่หันมาสมาทานพุทธศาสนา ตามการนำของนายอัมเบดก้าเป็นล้าน ๆ คน) มาร่วมประชุมด้วย ช่วยให้เราเข้าใจถึงปัญหาของคนยากไร้ในอินเดียมากขึ้น

          ไทยเราส่งธรรมทูตไปยุโรปและอเมริกามาก ส่งเงินไปช่วยสร้างวัดอารามทางตะวันตกก็มิใช่น้อย แต่ เราแทบไม่สนใจคนจัณฑาลหลายต่อหลายล้านที่มาสมาทานพระรัตนตรัย ในเมืองต้นตอของพุทธศาสนาเอาเลย

          คณะกรรมการ INEB ตกลงกันว่าเราจะประชุมคราวต่อไปในอีกสองปีข้างหน้า ณ พุทธคยา และจะไปร่วมทุกข์กับชาวพุทธจัณฑาลเหล่านั้น โดยเราจะหาอุปายโกศลร่วมกับคนพวกนั้น เพื่อการปลดปล่อยตามแนวทางของอหิงสธรรม ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว..